Każdy, zarówno początkujący jak i doświadczony malarz wie, że bez dobrego podkładu, płótna czy papieru trudno o satysfakcjonujący obraz lub rysunek. To, że należy go dopasować do wybranej techniki jest niemalże tak oczywiste, jak dobranie odpowiednich, wysokiej jakości farb czy twardości ołówka. Papier, choć jego rolę często umniejsza się do minimum, ma w malarstwie ogromne znaczenie, szczególnie w przypadku farb – właściwie do każdego rodzaju farby można przypisać odpowiednią, idealną gramaturę papieru. Wśród nich, jeden ze zdecydowanie ciekawszych przedstawicieli grupy – papier akwarelowy. Dlaczego warto go kupić i czym różni się od innych bloków i arkuszy dostępnych w dobrych sklepach z artykułami plastycznymi?
Czym jest papier akwarelowy?
Choć można by pomyśleć, że papier to po prostu papier i nie ma znaczenia to, który wybierzemy, w rzeczywistości rynek papierniczy jest niezwykle rozbudowany i z punktu widzenia malarzy wybór odpowiedniego gatunku jest niezwykle istotny. Papier akwarelowy to coś zupełnie innego, niż papier makulaturowy czy gazetowy i nawet w samym jego obrębie znajdziemy kilka różnych rodzajów zależnych od poszczególnych cech papieru. Wśród tych najpopularniejszych znajdziemy oczywiście papier akwarelowy celulozowy, jednak na rynku dostępne (i bardzo cenione) są też papiery szlachetne oraz niezawodne i zdecydowanie najlepsze w swojej klasie papiery akwarelowe bawełniane.
Papier celulozowy to przede wszystkim papier o sztywnej, zwartej strukturze, pozwalający na precyzyjne rozprowadzanie farby i wybaczający poprawki. Niestety, jego podstawową wadą jest słabsze znoszenie na większą ilość wody (wytrzymałość wzrasta wraz ze wzrostem gramatury) – papier może odkształcać się, fałdować i generalnie słabo współpracować pod jej naporem. Papier celulozowy ma przy tym mniejszą odporność na starzenie się i słabiej eksponuje kolor pigmentów, przez co obrazy nigdy nie będą tak intensywne, jak w przypadku papieru bawełnianego. Niemniej jednak, dobrej jakości papier celulozowy jest polecany zarówno początkującym, jak i doświadczonym wielbicielom akwareli – przy uważnej pracy jego stosowanie może być naprawdę przyjemne.
Po drugiej stronie spektrum papierowego mamy akwarelowe papiery bawełniane, oceniane przez akwarelistów jako gatunek idealny. Wytwarzane z naturalnego włókna bawełnianego charakteryzują się zbitą, „mięsistą” strukturą, dobrą kontrolą nad rozpływaniem się farby i oczywiście wysoką intensywnością kolorów.
Na co zwrócić uwagę podczas zakupu papieru akwarelowego?
Gramatura to dla malarza rzecz święta – im cięższy, grubszy papier, tym lepiej, szczególnie pod kątem malowania akwarelami, a więc konieczności stosowania wody. Gramatura papierów akwarelowych waha się zwykle od 190 g/m2, do nawet 800, przy czym standardem wybieranym zarówno przez amatorów, jak i bardziej doświadczonych malarzy jest zwykle gramatura powyżej 300 g/m2. Warto pamiętać, że im grubszy papier, tym mniej podatny na marszczenie się pod wpływem wody, co oczywiście sprzyja w momencie próby osiągnięcia bardzo delikatnych, rozmytych linii i kolorów.
Kolejnym istotnym elementem podczas wyboru papieru akwarelowego jest jego faktura – pod tym kątem wybór na rynku jest naprawdę ogromny, a znalezienie odpowiedniego to tylko kwestia osobistych preferencji. W najbardziej podstawowym rozróżnieniu można znaleźć trzy rodzaje wykończenia papieru akwarelowego: satynowy, drobnoziarnisty i gruboziarnisty. Ten pierwszy, o niezwykle gładkiej powierzchni, wykonywany techniką prasowania na gorąco, nadaje się do malowania detali i pracy wymagającej dużej precyzji. Papier drobnoziarnisty, prasowany na zimno, ma delikatną fakturę i jest tradycyjnym, standardowym papierem akwarelowym. Papier gruboziarnisty to już bardzo wyraźna, szorstka faktura, idealna do pracy z dużą ilością wody.
Na koniec warto wspomnieć też o składzie – najlepsze papiery akwarelowe to oczywiście te wykonane w 100% z bawełny, choć ich cena nie zachęca do wykorzystywania ich jako papierów treningowych. Pozostałe papiery akwarelowe wykonuje się z celulozy lub mieszanki celulozy i bawełny – choć te nie pozwalają na osiągnięcie takich samych efektów, praca z nimi nie jest niemożliwa i większości osób w zupełności wystarcza. Warto zagłębiać się w składy papieru, bo kwestie takie jak zawartość drzewa wpływają znacząco na jego ostateczne właściwości – chłonięcie wody, predyspozycje do żółknięcia czy omawianą wyżej fakturę.